Veelgestelde vragen
Kinderen kunnen uiteraard last hebben van spanning en reageren vaak heel snel. Vanaf 5- 6 jaar kunnen jonge kinderen instructies uitvoeren en op eigen gelegenheid herhalen. Dat doen ze wanneer ze merken dat ze er iets aan hebben. Heel gauw maken ze zich de oefeningen eigen en gebruiken het bijna vanzelf. Nog jongere, maar natuurlijk ook oudere kinderen, reageren vaak duidelijk en snel op handgrepen. Ze merken het effect direct op en vinden het prettig. Wel is het belangrijk dat de therapeut de woorden en omschrijvingen aanpast en zo concreet en eenvoudig mogelijk maakt.
Het zijn beide aandachtstrainingen, met als belangrijkste inhoudelijk verschil misschien wel dat AOT speelser is en mindfulness meditatie (MM) meer gedisciplineerd. MM vraagt dagelijks sterk gestructureerde mentale oefening om de aandacht erbij te houden. AOT gebruikt verschillende modaliteiten die allemaal de aandacht kunnen verzamelen, zoals: kleine en grote bewegingen, voorstellingen, lichaamshoudingen, indirecte en directe ademoefeningen en zo nodig behandeling met zachte manuele technieken. Het gaat erom dat de individuele deelnemer deze ervaart en tenminste één oefenvorm vindt welke aanspreekt, haalbaar en effectief is, zodat deze deel kan worden van zijn dagelijkse leefpatroon. Mensen daarentegen die erg vastzitten aan negatieve voorstellingen en interpretaties van hun toestand, hebben een sterk gestructureerde oefenvorm nodig om hun (denk)gewoontes langzaam om te buigen. Dan is MM zeker op zijn plaats.
De methodes van Jacobson en van Schultz zijn twee klassieke en beproefde methodes, ze zijn praktisch een eeuw oud.Beiden zijn ontwikkeld als complete methodes door artsen (internist/psycholoog en psychiater), maar daarna sterk verkort en in die vorm wijdverbreid. Beide methodes zijn unimodaal en hebben ieder een eigen theorie over hun werkzaamheid.De methode Van Dixhoorn neemt de kernelementen van beide methodes over (spierontspanning en mentale voorstelling) en breidt dit uit met andere modaliteiten. Ook de theorie is gemoderniseerd: het “procesmodel” is ontwikkeld. Dit houdt het volgende in: · Er worden instructies met veel verschillende elementen aangeboden (ook bijvoorbeeld: adem-, houding en beweginginstructie), zodat ieder kan gebruiken wat hem/haar het beste past. · De respons van de cliënt op een instructie wordt open gelaten. · De verandering bij de cliënt wordt geobserveerd, nagevraagd, concreet onder woorden gebracht en geïnterpreteerd. · Er zijn zeven categorieën van verandering beschreven, welke voor de cliënt relevant kunnen zijn.Op deze manier is relaxatie een flexibel en dynamisch proces geworden, dat toegesneden kan worden op elk individu, in plaats van dat het individu het protocol van de methode volgt.De instructies volgens Schultz en Jacobson kunnen gewoon gebruikt worden als een deelnemer er baat bij heeft.
Inderdaad vragen de meest gangbare methodes dat u niet beweegt en uw aandacht concentreert. Dit is voor iemand met een hoge spanning juist heel moeilijk!Daarom zijn in de methode Van Dixhoorn veel bewegingsinstructies opgenomen in verschillende houdingen. De bewegingen variëren in moeilijkheid, maar sluiten heel goed aan bij dagelijks gedrag.De instructies zijn zo ontworpen dat door de beweging te doen de aandacht vanzelf getrokken wordt en concentratie ontstaat.Ook mensen die moeite hebben met stil zitten kunnen daarom verandering merken.Met instructies die de concentratie van de aandacht verdiepen wordt hierop aangesloten.Een andere mogelijkheid is het gebruik maken van handgrepen.Dit kan heel goed werken als u gespannen en onrustig bent. Het contact van de hand trekt immers de aandacht en dit leidt tot concentratie wanneer u het tenminste goed verdraagt. Bij handgrepen zijn de bewegingen die gemaakt worden heel natuurlijk. Zij volgen de structuur van uw skelet, uw lichaam herkent de bewegingen waardoor uw spieren geleidelijk aan vanzelf ontspannen, uw lichaam gaat vanzelf makkelijker ademen en uw denken wordt stiller. Dit leidt tot voor u concreet waarneembare, prettige veranderingen.
Er zijn heel veel verschillende manieren om bewust de aandacht te sturen.Zo is de “relaxatie respons” van Benson een wereldlijke variant van de Transcendente Meditatie; Benson deed als cardioloog niet mee aan de spirituele context van de TM, maar behield het kernelement: de mentale herhaling van een woord.Zo kan elk herhalend focus voor de aandacht werken als middel.In de methode Van Dixhoorn zijn er bijvoorbeeld herhalende bewegingen en kan de aandacht voor de ritmische ademhaling gebruikt worden.Bewust de eigen aandacht sturen is moeilijk en kost ook energie. Daarom wordt het niet in eerste instantie gevraagd.
Yoga en meditatie zijn eigenlijk bedoeld voor mensen die goed in hun vel zitten en hun zaakjes op orde hebben. Hun doel is niet ontspanning, maar veronderstelt dat u zich goed kunt ontspannen en geïnteresseerd bent in geestelijke groei.Daarom zijn er in het westen veel varianten ontwikkeld welke aangepast zijn aan de onrust, het doelgericht denken en het hoge leeftempo hier.Desondanks is bewust ontspannen eigenlijk een voorwaarde om profijt te hebben van yoga en meditatie.Door middel van de methode Van Dixhoorn kan u onderzoeken of dat inderdaad het geval is.Heeft u moeite met de instructies, dan zult u weinig baat hebben van methodes die hogere eisen stellen.Als u gespannen bent is AOT daarom te verkiezen als eerste stap.
Ontspanning is in veel opleidingen een klein onderdeel van het totale pakket; Het gevolg is dat zowel scholing als vaardigheid in ontspanningstechnieken beperkt zijn. Ontspanning wordt dikwijls onderwezen op een vaststaande manier waaraan de cliënt zich moet aanpassen. AOT echter werkt niet volgens een vooropgezet schema, maar stemt de therapie af op de ervaringen, reacties en mogelijkheden van de cliënt. Bovendien onderscheidt AOT zich van andere technieken doordat er getoetst wordt of ontspannen ook werkelijk lukt. Dit voorkomt onnodig doorbehandelen!Het hangt er dus vanaf in welke mate de betreffende therapeut zichzelf na de opleiding heeft bijgeschoold. Veel AOTers hebben een fysio- of oefentherapeutische achtergrond en hebben daarna de driejarige opleiding gevolgd. Als zij gecertificeerd zijn en AOT aanbieden als zelfstandige behandelwijze met een behandelduur van 50-60 minuten, kunt u inderdaad bij hen terecht.
Bewust ontspannen veronderstelt dat u de aandacht bewust van buiten naar binnen brengt. Het is een proces dat de verhouding van uw bewuste persoon tot uw eigen levende lichaam betreft.Er treedt een verandering op in uw ervaring en dat is uw eerste persoon werkelijkheid: hoe uw wereld en uw eigen lichaam ervaren wordt.Dat is heel anders dan hoe u van buitenaf tegen een ander aankijkt.Scholing in ontspanning houdt daarom een ruime ervaring in met allerlei technieken om te ervaren welke veranderingen allemaal kunnen optreden.Deze ervaring is noodzakelijk om u te kunnen begeleiden met het leren kennen en veranderen van uw eerste persoon werkelijkheid.Wanneer een instructie uit een zelfhulpboek of CD voldoende werkt is dat mooi. Het betekent dat u zich eigenlijk al kon ontspannen.Het probleem is juist dat veel mensen dat niet lukt en zelfhulp lost dat probleem niet op.
In AOT wordt het systeem perspectief op het ademen gehanteerd*.Goed ademen betekent dat het ademen de mentale en fysieke spanningstoestand weerspiegelt en zich steeds flexibel aanpast.Goed ademen is niet een bepaalde vorm, zoals meestal geleerd wordt in ademmethodes. Eigenlijk moet je daarom een vaste vorm afleren!Indirecte ademinstructies zijn heel effectief om de flexibiliteit te verhogen. De methode Van Dixhoorn maakt hier veel gebruik van.Instructies voor de aandacht, voorstelling, houding of beweging leiden tot een invloed op het ademen die vervolgens bewust kan worden, gekoppeld aan het ademen of juist ontkoppeld kan worden.Van Dixhoorn heeft een concept ontwikkeld van de relatie tussen het ademen en de wervelkolom op grond waarvan instructies indirect de adembeweging op een natuurlijke manier beïnvloeden.Dit voelt makkelijk en ontspannen aan.Zelfs mensen die al benauwd worden als zij aan het ademen denken, kunnen hier baat bij hebben.
Dit lijkt een overbodige vraag omdat klachten welke het gevolg zijn van te hoge spanning, uiteraard zullen reageren op ontspanning.Er zijn echter een paar kanttekeningen te maken.Om te beginnen is AOT geen behandeling van klachten.AOT is een methode om de spanningsregulatie (het vermogen te ontspannen en daarmee het vermogen om instructies met succes uit te voeren) van een individu te helpen verhogen.De begeleider biedt hulpmiddelen daarvoor aan, maar de deelnemer dient ze toe te passen.Hoewel er handgrepen van pas kunnen komen, is het geen behandeling die u passief ondergaat, om af te wachten of het helpt. U bent van het begin af medeverantwoordelijk en dient actief te zoeken naar mogelijke veranderingen in uzelf.U bent evenzeer leerling als patiënt.Ook is AOT anders dan de behandeling door een arts, psycholoog of therapeut omdat het niet essentieel is om van te voren de aard van de klachten en hun mogelijke oorzaken te bepalen.Er wordt snel begonnen. De aard van de klacht wordt in de loop van de behandeling onderzocht door de respons op ontspanning te onderzoeken. Daarvoor is de proefbehandeling van vier bijeenkomsten.Het kan blijken dat het niet lukt om een ingang voor ontspanning te vinden. Dit komt weinig voor, zoals te verwachten met deze “procesmatige en multimodale aanpak”. In die zin zijn verreweg de meeste mensen met spanningsklachten te behandelen.De klachten hoeven echter niet helemaal of helemaal niet het gevolg te zijn van onnodige hoge spanning. Er kunnen spanningsbronnen zijn die steeds opnieuw de spanning verhogen.In dat geval is het zaak de oorzaken beter te leren kennen en zo mogelijk passende maatregelen te nemen.In elk geval hoeft u dan niet langer rond te lopen met het gevoel dat uw klachten eigenlijk uw eigen schuld zijn en zouden verdwijnen wanneer u het rustiger aan zou doen.
